سیزده بدر، جشنی باستانی و سنتی در ایران است که در روز سیزدهم فروردین، پس از دوازده روز تعطیلات نوروز برگزار می‌شود. در این روز، مردم به دامان طبیعت می‌روند و با پخت و پز و صرف غذا در کنار یکدیگر، به شادمانی و خوش‌گذرانی می‌پردازند.

غذاهای سیزده بدر، بخش جدایی‌ناپذیر این جشن هستند و تنوع و رنگ و بوی خاصی به آن می‌بخشند. در این مقاله، به بررسی برخی از رایج‌ترین غذاهای سیزده بدر و طرز تهیه آنها می‌پردازیم.

آش رشته

آش رشته، یکی از محبوب‌ترین غذاهای سیزده بدر است که با ترکیبی از حبوبات، سبزیجات و رشته آش تهیه می‌شود. پخت آش رشته در فضای باز و روی آتش هیزم، طعمی دلچسب و خاطره‌انگیز به آن می‌دهد.

مواد لازم (برای 4 نفر):

• نخود: 1/2 پیمانه
• لوبیا سفید: 1/2 پیمانه
• عدس: 1/2 پیمانه
• پیاز: 1 عدد
• سیر: 2 حبه
• سبزی آش (تره، جعفری، شوید، گشنیز): 300 گرم
• نعناع خشک: 1 قاشق غذاخوری
• زردچوبه: 1 قاشق چای خوری
• نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
• رشته آش: 100 گرم
• کشک: به مقدار لازم
• روغن: به مقدار لازم

طرز تهیه:

1- خیساندن حبوبات: نخود و لوبیا را از شب قبل در آب خیس کنید. عدس را نیز به مدت 2 تا 3 ساعت در آب خیس کنید.

2- پخت حبوبات: نخود و لوبیا را به همراه 3 لیوان آب درون قابلمه‌ای بریزید و روی حرارت قرار دهید. پس از جوش آمدن، کف روی حبوبات را بگیرید و شعله را کم کنید. حدود 1 تا 2 ساعت زمان دهید تا حبوبات پخته شوند.

3- پیاز داغ: پیاز را نگینی خرد کنید و در قابلمه‌ای با کمی روغن تفت دهید تا طلایی رنگ شود. سپس سیر را له کنید و به پیاز داغ اضافه کنید.

4- سبزی آش: سبزی آش را پاک کنید و بشویید. سپس آن را ریز خرد کنید و به پیاز داغ اضافه کنید. تفت دهید تا سبزی کمی نرم شود.

5- اضافه کردن حبوبات و عدس: حبوبات پخته شده را به همراه عدس به قابلمه اضافه کنید. 4 تا 5 لیوان آب به قابلمه اضافه کنید و شعله را کم کنید.

6- اضافه کردن رشته آش: حدود 1 ساعت زمان دهید تا آش جا بیفتد. سپس رشته آش را اضافه کنید و 20 تا 30 دقیقه دیگر زمان دهید تا رشته پخته شود.

7- سرو آش: آش را در ظرف مورد نظر بریزید و با کشک، نعناع داغ و سیر داغ تزیین کنید.

نکات:

برای پخت سریعتر حبوبات می‌توانید از زودپز استفاده کنید.

برای خوشمزه تر شدن آش می‌توانید از قلم گاو یا گوسفند استفاده کنید.

برای چاشنی آش می‌توانید از فلفل قرمز و زردچوبه بیشتر استفاده کنید.

برای لعاب بیشتر آش می‌توانید از 1 قاشق غذاخوری آرد در آش استفاده کنید.

برای جلوگیری از خمیری شدن رشته آش، آن را به صورت جداگانه بپزید و سپس به آش اضافه کنید.

آش رشته را می‌توانید به عنوان یک وعده کامل غذایی یا پیش غذا میل کنید.

نوش جان!

 کباب کوبیده

کباب کوبیده، از دیگر غذاهای پرطرفدار سیزده بدر است که به همراه نان، گوجه کبابی و سبزی خوردن سرو می‌شود. این کباب به دلیل طعم و عطر بی‌نظیر و همچنین پخت آسان، در میان ایرانیان و حتی گردشگران خارجی بسیار محبوب است.

مواد لازم (برای 4 نفر):

• گوشت چرخ‌کرده گوسفند یا گوساله: 500 گرم
• پیاز: 1 عدد
• نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
• زعفران دم‌کرده: به مقدار دلخواه

طرز تهیه:

1- پیاز را رنده کنید و آب آن را بگیرید. برای اینکه کباب کوبیده شما وا نرود، آب پیاز را به طور کامل بگیرید. می‌توانید از یک صافی یا پارچه نخی برای این کار استفاده کنید.

2- گوشت چرخ‌کرده را به همراه پیاز، نمک، فلفل سیاه و زعفران دم‌کرده در یک کاسه بزرگ بریزید. مواد را به مدت 10 تا 15 دقیقه با دست ورز دهید تا کاملاً مخلوط شوند. ورز دادن گوشت باعث می‌شود تا کباب شما ترد و خوشمزه شود.

3- مایه کباب را به مدت 1 تا 2 ساعت در یخچال قرار دهید. این کار باعث می‌شود تا طعم مواد به خورد هم رفته و کباب شما خوشمزه‌تر شود.

4- منقل را روشن کنید و زغال‌ها را کاملاً داغ کنید. برای پخت کباب کوبیده، زغال‌ها باید کاملاً داغ و بدون دود باشند.

5- مایه کباب را از یخچال خارج کنید و به سیخ بکشید. برای سیخ زدن کباب، ابتدا دست‌های خود را خیس کنید تا مایه کباب به دستتان نچسبد. سپس به اندازه یک نارنگی از مایه کباب بردارید و آن را به سیخ بکشید.

6- کباب‌ها را روی منقل قرار دهید و مرتب بچرخانید تا به طور یکسان پخته شوند. هر طرف کباب را حدود 2 تا 3 دقیقه بپزید.

7- کباب‌های پخته شده را با نان، گوجه کبابی و سبزی خوردن سرو کنید.

نکات:

برای اینکه کباب کوبیده شما تردتر شود، می‌توانید 1 قاشق چای خوری جوش شیرین به مایه کباب اضافه کنید.

برای اینکه کباب کوبیده شما طعم و عطر بهتری داشته باشد، می‌توانید از ادویه‌هایی مانند پودر سیر، پودر پیاز، فلفل قرمز و زردچوبه استفاده کنید.

برای اینکه کباب کوبیده شما از سیخ نریزد، می‌توانید از سیخ‌های مخصوص کباب کوبیده استفاده کنید.

برای پخت کباب کوبیده می‌توانید از باربیکیو نیز استفاده کنید.

نوش جان!

جوجه کباب

جوجه کباب، گزینه‌ای مناسب برای سیزده بدر است که به راحتی می‌توان آن را در فضای باز و روی منقل کباب کرد. جوجه کباب طعمی دلچسب دارد و مورد علاقه بسیاری از افراد، به خصوص کودکان است.

مواد لازم (برای 4 نفر):

• جوجه: 1 کیلوگرم
• پیاز: 2 عدد
• زعفران دم‌کرده: 2 قاشق غذاخوری
• آبلیمو: 2 قاشق غذاخوری
• روغن مایع: 2 قاشق غذاخوری
• نمک، فلفل سیاه و پودر سیر: به مقدار دلخواه
• ماست یا سس(اختیاری): 2 قاشق غذاخوری

طرز تهیه:

1. جوجه‌ها را خوب بشویید و سپس با دستمال کاغذی خشک کنید. جوجه‌ها را به قطعات دلخواه خود برش بزنید.

2. پیازها را رنده کنید و آب آن را با دست بگیرید.

3. زعفران دم‌کرده، آبلیمو، روغن مایع، نمک، فلفل سیاه، پودر سیر و ماست یا سس (اختیاری) را در یک کاسه بزرگ مخلوط کنید.

4. جوجه‌ها را به مواد مرینت اضافه کنید و خوب مخلوط کنید تا تمام جوجه‌ها به مواد آغشته شوند. روی کاسه را بپوشانید و به مدت 2 تا 4 ساعت در یخچال قرار دهید تا جوجه‌ها مزه دار شوند.

5. منقل را روشن کنید و صبر کنید تا زغال‌ها کاملاً روشن شوند. سیخ‌های کباب را چرب کنید و جوجه‌ها را به سیخ بکشید. سیخ‌ها را روی منقل قرار دهید و مرتب بچرخانید تا جوجه‌ها به طور یکنواخت کباب شوند.

نکات:

برای سیخ زدن جوجه کباب، ابتدا دست‌های خود را خیس کنید تا مایه جوجه کباب به دستتان نچسبد.

برای پخت جوجه کباب، زغال‌ها باید کاملاً داغ و بدون دود باشند.

برای پخت جوجه کباب می توانید از باربیکیو نیز استفاده کنید.

برای اینکه جوجه کباب شما سفت نشود، آن را بیش از حد نپزید.

برای اینکه جوجه کباب شما طعم دودی داشته باشد، می توانید از چوب‌های معطر مانند چوب درخت انگور یا سیب استفاده کنید.

برای اینکه جوجه کباب شما خوشمزه‌تر شود، می توانید از کره ذوب شده و زعفران دم‌کرده به عنوان سس استفاده کنید.

نکاتی برای پخت جوجه کباب در فر:

• فر را از قبل با دمای 200 درجه سانتیگراد گرم کنید.
• جوجه کباب‌ها را در یک ظرف پیرکس یا سینی فر قرار دهید.
• روی جوجه کباب‌ها را با کره ذوب شده و زعفران دم‌کرده بمالید.
• جوجه کباب‌ها را به مدت 30 تا 40 دقیقه در فر بپزید تا به طور کامل پخته شوند.

نکاتی برای پخت جوجه کباب در تابه:

• تابه را با کمی روغن چرب کنید.
• جوجه کباب‌ها را در تابه قرار دهید و روی حرارت ملایم بپزید.
• مرتب جوجه کباب‌ها را بچرخانید تا به طور یکسان پخته شوند.

نوش جان!

ته چین مرغ

ته چین مرغ، غذای مجلسی و خوشمزه‌ای است که به عنوان غذای اصلی در سیزده بدر سرو می‌شود. این غذا با ترکیبی از مرغ، برنج، زعفران و ماست تهیه می‌شود. ته چین مرغ طعمی دلچسب و عطری بی‌نظیر دارد و مورد علاقه بسیاری از افراد، به خصوص کودکان است.

مواد لازم (برای 4 نفر):

• مرغ: 1 عدد
• برنج: 3 پیمانه
• ماست چکیده: 2 پیمانه
• زعفران دم‌کرده: 1/2 پیمانه
• تخم مرغ: 2 عدد
• زرشک: 1/2 پیمانه
• خلال پسته: 1/4 پیمانه
• نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
• روغن مایع: به مقدار لازم

طرز تهیه:

1- مرغ را به همراه پیاز، زردچوبه، نمک و فلفل سیاه بپزید. سپس مرغ را ریش ریش کنید.

2- برنج را خیس کنید و سپس آبکش کنید.

3- ماست، زعفران دم‌کرده، تخم مرغ، نمک و فلفل سیاه را مخلوط کنید.

4- زرشک را به همراه کمی شکر و آب خیس کنید.

5- کف قابلمه را با روغن چرب کنید.

6- نیمی از برنج را کف قابلمه بریزید و روی آن را صاف کنید.

7- مرغ ریش ریش شده، زرشک و خلال پسته را روی برنج بریزید.

8- بقیه برنج را روی مرغ و زرشک بریزید و روی آن را صاف کنید.

9- قابلمه را روی حرارت ملایم قرار دهید و حدود 1 تا 2 ساعت صبر کنید تا ته چین پخته شود.

10- ته چین را در ظرف مورد نظر برگردانید و با زرشک و خلال پسته تزیین کنید.

نکات:

برای اینکه ته چین شما خوشمزه‌تر شود، می‌توانید از زعفران بیشتر استفاده کنید.

برای اینکه ته چین شما تردتر شود، می‌توانید از برنج نیم‌دانه استفاده کنید.

برای اینکه ته چین شما مجلسی‌تر شود، می‌توانید از خلال بادام و خلال نارنج نیز استفاده کنید.

برای پخت ته چین می‌توانید از فر نیز استفاده کنید.

ته چین مرغ را می‌توانید به عنوان یک وعده کامل غذایی یا به عنوان پیش غذا میل کنید.

نوش جان!

سالاد الویه

سالاد الویه، یکی از غذاهای محبوب و پرطرفدار در سیزده بدر است که به دلیل طعمی دلچسب و طرز تهیه آسان، مورد علاقه بسیاری از افراد، به خصوص کودکان است.

مواد لازم:

• سیب زمینی: 3 عدد متوسط
• مرغ: 1 عدد سینه مرغ
• هویج: 1 عدد متوسط
• نخود فرنگی: 1 قوطی
• خیار شور: 3 عدد متوسط
• تخم مرغ: 3 عدد
• سس مایونز: به مقدار لازم
• نمک، فلفل و زردچوبه: به مقدار لازم

طرز تهیه:

1- سیب زمینی‌ها، مرغ و هویج را به صورت جداگانه آب پز کنید.

2- پس از پخت، سیب زمینی‌ها، مرغ و هویج را پوست بکنید و آنها را به صورت نگینی خرد کنید. نخود فرنگی را آبکش کرده و خیار شور را نگینی خرد کنید.

3- تخم مرغ‌ها را آب پز کنید و پس از سرد شدن، آنها را به صورت نگینی خرد یا رنده کنید.

4- تمام مواد را در یک ظرف بزرگ مخلوط کنید. سس مایونز، نمک، فلفل و زردچوبه را به مواد اضافه کنید و آنها را به خوبی مخلوط کنید سپس 2 تا 3 ساعت در یخچال قرار دهید تا خنک شود.

5- سالاد الویه را به همراه نان یا ساندویچ سرو کنید.

نکات:

می‌توانید به جای مرغ از کالباس یا ژامبون نیز استفاده کنید.

برای طعم بهتر، می‌توانید از سس مایونز خانگی استفاده کنید.

سالاد الویه را می‌توانید با تزئینات مختلف مانند سبزیجات و یا چیپس تزیین کنید.

کلام آخر

غذاهای سیزده بدر، بخش جدایی‌ناپذیر این جشن باستانی هستند و تنوع و رنگ و بوی خاصی به آن می‌بخشند. پخت و پز و صرف غذا در کنار یکدیگر در طبیعت، خاطرات خوشی را برای افراد رقم می‌زند.

سوالات متداول

1. چه غذاهایی برای سیزده بدر مناسب هستند؟

غذاهایی که به راحتی در فضای باز و روی آتش یا منقل قابل پخت باشند، برای سیزده بدر مناسب هستند. آش رشته، کباب کوبیده، جوجه کباب و... از جمله این غذاها هستند.

2. بهترین مکان برای پخت و پز در سیزده بدر کجاست؟

بهترین مکان برای پخت و پز در سیزده بدر، پارک‌ها، جنگل‌ها و سایر مناطق طبیعی است.

4. چه نکاتی را باید در هنگام پخت و پز در سیزده بدر رعایت کرد؟

رعایت نکات بهداشتی در هنگام پخت و پز در سیزده بدر بسیار مهم است. از سالم بودن مواد غذایی و آب آشامیدنی اطمینان حاصل کنید و از ظروف تمیز و مناسب استفاده کنید.

5. چه بازی‌هایی را می‌توان در سیزده بدر انجام داد؟

بازی‌های گروهی مانند قایم‌موشک، وسطی، طناب‌کشی و والیبال از جمله بازی‌های رایج در سیزده بدر هستند.

Image by senivpetro on Freepik