همه چیز در مورد پنیر فتا

پنیر فتا یکی از محبوب‌ترین و معروف‌ترین پنیرهای دنیا است که ریشه در فرهنگ غذایی کشورهای مدیترانه‌ای، به ویژه یونان، دارد. این پنیر با طعم و بافت منحصر به فرد خود، در بسیاری از غذاها به کار می‌رود و به عنوان یک منبع غنی از پروتئین و کلسیم شناخته می‌شود. در این مقاله از مجله سلامت دوماس به بررسی همه جوانب پنیر فتا خواهیم پرداخت.

تاریخچه پنیر فتا

پنیر فتا دارای یک تاریخچه طولانی در منطقه مدیترانه است و به طور سنتی در کشورهایی مانند یونان، لبنان، ترکیه، بلغارستان و ایتالیا ساخته و مصرف می‌شود. نام "فتا" احتمالا از واژهٔ یونانی "φέτα" (Feta) گرفته شده است که به معنی "برش‌های کوچک" یا "تکه‌های کوچک" است. پنیر فتا شباهت زیادی به پنیر لیقوان دارد.

روش تولید پنیر فتا

روش تولید پنیر فتا با جمع‌آوری شیر تازه گوسفند یا بز آغاز می‌شود. گاهی اوقات، شیر گاو نیز به ترکیب اضافه می‌شود، اما شیر گوسفند و بز ترجیح داده می‌شود به دلیل طعم و عطر خاصی که به پنیر می‌بخشد. شیر خام معمولاً حرارت داده می‌شود تا به دمای حدود 30 درجه سانتی‌گراد برسد، سپس مایه پنیر و باکتری‌های لاکتیکی به آن اضافه می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود که شیر شروع به لخته شدن کند.

پس از اینکه شیر به حالت لخته درآمد، این لخته‌ها برش داده می‌شوند تا مایع زردابه (وی) از آن جدا شود. این برش‌ها معمولاً به شکل مکعب‌های کوچک درمی‌آیند و سپس این مکعب‌ها به آرامی حرارت داده می‌شوند تا فرآیند آبگیری تسریع شود. پس از حرارت‌دهی، لخته‌ها به آرامی هم‌زده می‌شوند تا به طور یکنواخت آبگیری شوند. سپس این لخته‌ها در قالب‌های خاصی ریخته می‌شوند تا شکل بگیرند و باز هم آب زردابه از آنها خارج شود.

پس از آبگیری کامل، تکه‌های پنیر از قالب‌ها خارج می‌شوند و در مخلوطی از آب نمک غوطه‌ور می‌شوند. این فرآیند نمک‌زنی، علاوه بر طعم‌دهی، به حفظ و نگهداری پنیر نیز کمک می‌کند. تکه‌های پنیر سپس به مدت چند هفته تا چند ماه در محیطی خنک و مرطوب نگهداری می‌شوند تا فرآیند رسیدن کامل شود. در این مدت، پنیر فتا طعم و بافت خاص خود را پیدا می‌کند و آماده بسته‌بندی و مصرف می‌شود.

خواص غذایی و سلامت پنیر فتا

پنیر فتا یکی از محصولات لبنی است که ارزش غذایی بالایی دارد و می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشد. این پنیر منبع خوبی از پروتئین، کلسیم و ویتامین‌های مختلف است. یک وعده 28 گرمی از پنیر فتا حدود 75 کالری، 6 گرم چربی (که 4 گرم آن چربی‌های اشباع است)، 4 گرم پروتئین و 1 گرم کربوهیدرات دارد. همچنین این پنیر حاوی مقادیر قابل توجهی از ویتامین‌های A و B2 (ریبوفلاوین) است که برای سلامتی عمومی بدن مفید هستند.

شاید برایتان سوال باشد که در کل کالری پنیر و کشک چقدر است؟

فواید پنیر فتا برای سلامتی

• تقویت استخوان‌ها: پنیر فتا منبع عالی کلسیم است که برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها ضروری است. مصرف منظم کلسیم می‌تواند به پیشگیری از پوکی استخوان کمک کند. در کل مصرف لبنیات می‌تواند از بیماری‌های استخوانی مانند هیپوکلسمی جلوگیری کند. برای اطلاعات بیشتر، مقاله "پیشگیری از بیماری هیپوکلسمی با مصرف لبنیات" را مطالعه کنید.
• سلامت قلب: اگرچه پنیر فتا دارای چربی‌های اشباع است، اما مصرف متعادل آن می‌تواند بخشی از یک رژیم غذایی سالم برای قلب باشد. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که محصولات لبنی حاوی چربی‌های خاصی هستند که ممکن است به کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کنند.
• سلامت گوارش: پنیر فتا حاوی پروبیوتیک‌های طبیعی است که می‌توانند به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک کنند. این پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفیدی هستند که می‌توانند به حفظ تعادل میکروبیوم روده و بهبود هضم کمک کنند.

اگرچه پنیر فتا دارای فواید زیادی است، اما باید با احتیاط مصرف شود. این پنیر نمک بالایی دارد که ممکن است برای افرادی که دچار فشار خون بالا یا مشکلات کلیوی هستند، مناسب نباشد. همچنین، برخی افراد ممکن است به محصولات لبنی حساسیت داشته باشند و مصرف پنیر فتا موجب بروز علائم آلرژیک در آنها شود. در نهایت، مهم است که پنیر فتا را به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل و متنوع مصرف کنید تا از تمامی مزایای آن بهره‌مند شوید.

تفاوت پنیر فتا با پنیر سفید تازه

پنیر فتا و پنیر سفید تازه از لحاظ مواد اولیه و ترکیبات با یکدیگر تفاوت‌های قابل توجهی دارند. پنیر فتا عمدتاً از شیر گوسفند و گاهی از ترکیب آن با شیر بز تهیه می‌شود، در حالی که پنیر سفید تازه کاملاً از شیر گاو تهیه می‌شود. این تفاوت در ترکیب شیر، به پنیر فتا طعم و بافت خاصی می‌دهد که با پنیر سفید متفاوت است. همچنین، پنیر فتا حاوی مقادیر بیشتری لاکتوز است که ممکن است برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند مشکل‌ساز باشد، در حالی که پنیر سفید به دلیل داشتن لاکتوز کمتر، برای این افراد مناسب‌تر است.

از نظر بافت و نحوه استفاده، پنیر فتا و پنیر سفید تفاوت‌های بارزی دارند. پنیر فتا به دلیل قرار گرفتن در محلول آب و نمک، حالت دانه‌ای و شکننده‌ای دارد که باعث می‌شود به راحتی روی نان مالیده نشود. در مقابل، پنیر سفید بافت نرم‌تری دارد و شوری کمتری است، بنابراین به راحتی می‌توان آن را روی نان مالید و مصرف کرد. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که پنیر سفید در بسیاری از غذاها و وعده‌های غذایی روزانه محبوب‌تر باشد.

در نهایت، تفاوت‌های دیگری نیز در نحوه نگهداری این دو نوع پنیر وجود دارد. پنیر فتا باید در محلول آب و نمک نگهداری شود تا از خشک شدن و تغییر مزه آن جلوگیری شود، در حالی که پنیر سفید را می‌توان برای مدت طولانی‌تری خارج از محلول آب و نمک نگهداری کرد بدون اینکه تغییر قابل توجهی در طعم و بافت آن ایجاد شود. این تفاوت‌ها در نگهداری نیز می‌تواند یکی از دلایلی باشد که مصرف پنیر سفید در برخی کشورها، مانند ایران، بیشتر از پنیر فتا است.

استفاده‌های مختلف پنیر فتا در آشپزی

پنیر فتا به دلیل طعم منحصر به فرد و بافت خاصی که دارد، به شکل‌های مختلفی در آشپزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پنیر که از شیر گوسفند یا بز تهیه می‌شود، می‌تواند به بسیاری از غذاها طعم و مزه‌ای خاص ببخشد. در ادامه به برخی از استفاده‌های متنوع پنیر فتا در آشپزی اشاره می‌کنیم:

سالاد

یکی از محبوب‌ترین کاربردهای پنیر فتا در تهیه سالادها است. سالاد یونانی که شامل خیار، گوجه‌فرنگی، زیتون، پیاز و پنیر فتا است، یکی از معروف‌ترین مثال‌ها است. فتا بافت دانه‌ای و طعم شور خود را به سالاد می‌افزاید و باعث می‌شود طعم و مزه مواد دیگر بهتر به چشم بیاید. همچنین می‌توان پنیر فتا را به سالادهای دیگری مانند سالاد اسفناج یا سالاد میوه‌ها اضافه کرد.

غذاهای پخته

پنیر فتا می‌تواند در انواع غذاهای پخته مانند پای‌ها، کوکوها و غذاهای فرنگی مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، در تهیه "اسپاناکوپیتا" یا پای اسفناج یونانی، پنیر فتا به همراه اسفناج و پیاز به عنوان مواد اصلی استفاده می‌شود. همچنین می‌توان پنیر فتا را به لازانیا، پاستا و غذاهای دیگری که نیاز به پنیر دارند اضافه کرد تا طعم و مزه جدیدی به آنها اضافه شود.

پیش‌غذا و مزه‌ها

پنیر فتا به عنوان یک پیش‌غذای خوشمزه نیز می‌تواند سرو شود. می‌توان پنیر فتا را به صورت مکعب‌های کوچک برش داد و با روغن زیتون، فلفل قرمز و گیاهان معطر مثل آویشن یا نعناع تزیین کرد. این نوع پیش‌غذا معمولاً با نان تازه سرو می‌شود و می‌تواند یک شروع خوشمزه برای هر وعده غذایی باشد. همچنین می‌توان از پنیر فتا به عنوان مزه در کنار زیتون، مغزها و میوه‌های خشک استفاده کرد.

نکات مهم در خرید و نگهداری پنیر فتا

1. توجه به منبع شیر: هنگام خرید پنیر فتا، به منبع شیر آن توجه کنید. پنیر فتا اصلی از شیر گوسفند یا ترکیب شیر گوسفند و بز تهیه می‌شود. اگر به دنبال طعم اصیل و خاص پنیر فتا هستید، بهتر است نوعی را انتخاب کنید که از این منابع تهیه شده باشد.

2. بررسی برچسب محصول: همیشه برچسب محصول را بررسی کنید تا از مواد تشکیل‌دهنده و افزودنی‌ها مطلع شوید. برخی از پنیرهای فتای موجود در بازار ممکن است حاوی مواد نگهدارنده یا طعم‌دهنده‌های مصنوعی باشند که ممکن است بر طعم و کیفیت پنیر تأثیر بگذارند.

3. انتخاب برند معتبر: خرید از برندهای معتبر و شناخته‌شده می‌تواند به شما اطمینان بدهد که محصولی با کیفیت و با طعم اصیل دریافت می‌کنید. برندهای معتبر معمولاً در تولید پنیر استانداردهای بالایی را رعایت می‌کنند.

4. بررسی تاریخ تولید و انقضا: همیشه تاریخ تولید و انقضای محصول را بررسی کنید. پنیر فتای تازه دارای طعم و بافت بهتری است.

5. نگهداری در محلول آب و نمک: پنیر فتا باید در محلول آب و نمک نگهداری شود تا از خشک و سفت شدن و تغییر مزه آن جلوگیری شود.

6. استفاده از ظروف دربسته: پنیر فتا را در ظروف دربسته و تمیز نگهداری کنید تا از جذب بوی دیگر مواد غذایی در یخچال جلوگیری شود. (ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی با درب محکم مناسب هستند.)

7. مصرف در زمان مناسب: پس از باز کردن بسته‌بندی پنیر فتا، سعی کنید آن را در مدت یک تا دو هفته مصرف کنید. هرچه پنیر بیشتر بماند، کیفیت و طعم آن کاهش می‌یابد.

با رعایت این نکات، می‌توانید از طعم و خواص پنیر فتا به بهترین شکل بهره‌مند شوید و از مصرف این محصول لذیذ و مفید لذت ببرید.

نتیجه‌گیری

پنیر فتا به دلیل طعم خوشمزه و خواص غذایی فراوان، جایگاه ویژه‌ای در رژیم غذایی بسیاری از مردم جهان دارد. توصیه می‌کنیم پنیر فتا دوماس را به رژیم غذایی خود اضافه کنید و از فواید آن بهره‌مند شوید، البته علاوه بر پنیر فتا، شاید برایتان جالب باشد که درباره پنیر کوتاژ یا لاکتیکی هم بیشتر بدانید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقالات "پنیر کوتاژ چیست؟" و "آیا پنیر لاکتیکی رژیمی است؟" مراجعه کنید. امیدواریم که این مقاله اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار داده باشد. 

سوالات متداول

1. پنیر فتا از چه نوع شیری تولید می‌شود؟

پنیر فتا عمدتاً از شیر گوسفند تهیه می‌شود، اما گاهی اوقات ترکیبی از شیر گوسفند و بز نیز در تولید آن به کار می‌رود.

2. آیا پنیر فتا برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند مناسب است؟

اگرچه پنیر فتا حاوی لاکتوز است، اما میزان آن نسبت به شیر تازه کمتر است و برخی افراد با حساسیت کم به لاکتوز ممکن است بتوانند آن را مصرف کنند. اما بهتر است قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.

3. چگونه پنیر فتا را در خانه نگهداری کنم؟

پنیر فتا را می‌توان در یخچال و در محلول آب نمک (آب و نمک) نگهداری کرد تا از خشک، سفت و فاسد شدن آن جلوگیری شود.

4. آیا پنیر فتا مناسب برای رژیم‌های کاهش وزن است؟

پنیر فتا حاوی پروتئین بالاست و می‌تواند به احساس سیری کمک کند. با این حال، باید مقدار مصرف آن را کنترل کرد زیرا حاوی نمک زیادی است.

5. تفاوت پنیر فتا و سایر پنیرهای سفید چیست؟

پنیر فتا معمولاً از شیر گوسفند و بز تهیه می‌شود و طعمی تند و کمی شور دارد. در مقابل، بسیاری از پنیرهای سفید دیگر ممکن است از شیر گاو تهیه شده و طعمی ملایم‌تر داشته باشند. همچنین، فرآیند تهیه پنیر فتا شامل نمک‌گذاری است که به آن طعم و بافت خاصی می‌بخشد.

Image by freepik