فواید کفیر برای سلامتی

کفیر یک نوشیدنی تخمیری است که از شیر تهیه می‌شود و سرشار از پروبیوتیک‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید برای بدن است. این نوشیدنی که ریشه‌ای کهن در نواحی قفقاز دارد، امروزه به دلیل فواید بی‌شمارش برای سلامتی، در سراسر جهان محبوب شده است. در این مقاله از مجله سلامت دوماس، به بررسی خواص کفیر و تأثیر آن بر بدن خواهیم پرداخت.

کفیر چیست و چگونه تهیه می‌شود؟

کِفیر یک نوشیدنی تخمیری لبنی است که از شیر و دانه‌های کفیر تهیه می‌شود. دانه‌های کفیر ترکیبی از باکتری‌های مفید و مخمرها هستند که در یک ماتریکس پروتئینی و پلی‌ساکاریدی زندگی می‌کنند. فرآیند تهیه آن با افزودن دانه‌های کفیر به شیر آغاز می‌شود. این ترکیب در دمای اتاق برای ۱۲ تا ۲۴ ساعت تخمیر شده و در این مدت، باکتری‌ها و مخمرها لاکتوز شیر را به اسید لاکتیک، دی‌اکسید کربن و مقدار کمی الکل تبدیل می‌کنند. نتیجه این فرآیند، نوشیدنی‌ای با طعم ترش و گازدار است که حاوی پروبیوتیک‌های فراوانی می‌باشد. 

کفیر سرشار از مواد مغذی ضروری برای بدن است. این نوشیدنی منبع غنی از پروتئین، ویتامین‌های گروه B (مانند B2 و B12)، کلسیم، منیزیم و فسفر است. علاوه بر این، به دلیل داشتن پروبیوتیک‌های فراوان، به بهبود سلامت گوارش کمک کرده و تعادل میکروبی روده را حفظ می‌کند. پروبیوتیک‌های موجود در کفیر همچنین می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و در کاهش التهاب نقش داشته باشند. 

با توجه به خواص تغذیه‌ای و تأثیر مثبت کفیر بر سلامت گوارش، این نوشیدنی به‌عنوان جایگزینی مناسب برای افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند نیز شناخته می‌شود. تخمیر کفیر باعث کاهش میزان لاکتوز شیر شده و آن را برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز قابل‌هضم‌تر می‌کند. مصرف منظم کفیر می‌تواند به بهبود سلامت روده، تقویت سیستم ایمنی و حتی افزایش جذب مواد مغذی در بدن کمک کند.

کفیر و دوغ کفیر هر دو نوشیدنی‌های تخمیری مفیدی هستند که ارزش غذایی بالایی دارند. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه و خواص دوغ کفیر، این مقاله را بخوانید.

تأثیر کفیر بر سلامت دستگاه گوارش

کفیر به دلیل داشتن باکتری‌های مفید و مخمرهای طبیعی، به بهبود فرآیند هضم کمک می‌کند. این نوشیدنی حاوی آنزیم‌هایی است که به شکستن لاکتوز و سایر قندهای پیچیده کمک کرده و هضم را برای افرادی که دچار مشکلات گوارشی مانند عدم تحمل لاکتوز هستند، آسان‌تر می‌کند. علاوه بر این، اسید لاکتیک تولیدشده در فرآیند تخمیر، محیط معده را اسیدی‌تر کرده و جذب مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم و آهن را افزایش می‌دهد. این ویژگی کفیر را به یک نوشیدنی ایده‌آل برای بهبود سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از کمبودهای تغذیه‌ای تبدیل می‌کند.

تأثیر مثبت پروبیوتیک‌ها بر میکروبیوم روده

میکروبیوم روده مجموعه‌ای از میلیاردها باکتری و مخمرهای مفید است که نقش مهمی در سلامت دستگاه گوارش دارند. کفیر به دلیل داشتن پروبیوتیک‌های متنوع (مانند لاکتوباسیلوس، استرپتوکوکوس و بیفیدوباکتریوم) می‌تواند تعادل این میکروارگانیسم‌ها را حفظ کند و از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری نماید. این تعادل برای کاهش مشکلات گوارشی مانند نفخ، اسهال، یبوست و سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) بسیار مفید است. همان‌طور که پنیر لاکتیکی با داشتن پروبیوتیک‌ها به بهبود سلامت روده کمک می‌کند، کفیر نیز می‌تواند تعادل میکروبی روده را حفظ کند.

کفیر و تقویت سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن ارتباط مستقیمی با سلامت روده دارد، زیرا حدود ۷۰ درصد سلول‌های ایمنی بدن در دستگاه گوارش قرار دارند. پروبیوتیک‌های موجود در کفیر می‌توانند پاسخ ایمنی بدن را تقویت کرده و به تولید سلول‌های دفاعی مانند لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها کمک کنند. این امر باعث می‌شود بدن در مقابله با عوامل بیماری‌زا مانند ویروس‌ها و باکتری‌های مضر توانایی بیشتری  داشته باشد. علاوه بر این، کفیر می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های خودایمنی نقش داشته باشد، زیرا باعث تنظیم پاسخ ایمنی و کاهش حملات غیرضروری سیستم ایمنی به سلول‌های بدن می‌شود.

کاهش التهاب و مبارزه با عفونت‌ها

کفیر دارای ترکیبات زیست‌فعال (مانند پلی‌ساکاریدها و پپتیدهای ضدالتهابی) است که به کاهش التهاب در بدن کمک می‌کنند. التهاب مزمن با بسیاری از بیماری‌ها از جمله دیابت، بیماری‌های قلبی و اختلالات خودایمنی مرتبط است. همچنین، کفیر دارای خواص ضد میکروبی است که به مبارزه با عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مضر مانند E. coli و H. pylori کمک می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود کفیر برای بهبود ایمنی و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های عفونی یک انتخاب عالی باشد.

علاوه بر مصرف کفیر، راهکارهای متعددی برای تقویت سیستم ایمنی وجود دارد. اگر می‌خواهید با ۶ روش مؤثر برای تقویت ایمنی بدن آشنا شوید، این مطلب را مطالعه کنید.

نقش کفیر در سلامت استخوان‌ها

• کفیر یکی از منابع غنی کلسیم است که ماده‌ی اصلی در حفظ استحکام و تراکم استخوان‌ها محسوب می‌شود. مصرف منظم کفیر می‌تواند نیاز روزانه بدن به کلسیم را تأمین کرده و از ضعف استخوان‌ها جلوگیری کند.
• این نوشیدنی حاوی منیزیم نیز می‌باشد که در فرآیند جذب کلسیم و تقویت ساختار استخوانی نقش مهمی دارد.
• ویتامین K2 موجود در کفیر برای فعال‌سازی پروتئین‌های مؤثر در رسوب کلسیم در استخوان‌ها ضروری است. این ویتامین مانع از رسوب کلسیم در رگ‌ها شده و آن را به سمت استخوان‌ها هدایت می‌کند این امر به افزایش تراکم استخوان کمک می‌نماید. مصرف کفیر به دلیل داشتن کلسیم و ویتامین K2 برای استحکام استخوان‌ها ضروری است، همان‌طور که شیر نیز تأثیر قابل‌توجهی بر سلامت استخوان‌ها دارد.

کاهش خطر پوکی استخوان

پوکی استخوان یکی از مشکلات شایع در سنین بالا، به‌ویژه در زنان پس از یائسگی است. مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین K، مانند کفیر، می‌تواند از کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی جلوگیری کند.

پروبیوتیک‌های موجود در کفیر به بهبود جذب مواد معدنی و تنظیم هورمون‌های مؤثر بر سلامت استخوان کمک کرده و از تحلیل رفتن استخوان‌ها جلوگیری می‌کنند.

تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مداوم کفیر می‌تواند ریسک ابتلا به پوکی استخوان را کاهش داده و باعث تقویت استخوان‌ها شود.

کمک کفیر به سلامت قلب

پروبیوتیک‌های موجود در کفیر می‌توانند کلسترول بد (LDL) را کاهش دهند و در مقابل سطح کلسترول خوب (HDL) را افزایش دهند، مشابه تأثیر ماست بر کاهش کلسترول خون. این امر به کاهش تجمع چربی در رگ‌ها و جلوگیری از بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.

کفیر حاوی پپتیدهای زیست‌فعال است که در حین تخمیر تولید شده و به بهبود متابولیسم چربی در بدن کمک می‌کنند.

مصرف منظم کفیر باعث افزایش تجزیه و دفع چربی‌های ناسالم از طریق سیستم گوارشی شده و از تجمع کلسترول مضر در خون جلوگیری می‌کند.

ماست و کفیر هر دو محصولات تخمیری مفیدی هستند که تأثیر مثبتی بر سلامت قلب دارند. تحقیقات نشان داده است که مصرف روزانه ماست می‌تواند خطر حملات قلبی را کاهش دهد. اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری کسب کنید مقاله (رابطه مصرف روزانه ماست و کاهش خطر حملات قلبی) را مطالعه کنید.

کاهش فشار خون و بهبود سلامت عروق

• کفیر دارای ترکیباتی است که به گشاد شدن رگ‌ها و بهبود گردش خون کمک کرده و در نتیجه فشار خون را کاهش می‌دهد.
• پروبیوتیک‌های کفیر می‌توانند التهاب در رگ‌ها را کاهش دهند و از سفت شدن عروق (آترواسکلروزیس) که عامل مهمی در بیماری‌های قلبی است، جلوگیری کنند.
• مصرف مداوم کفیر به تنظیم فشار خون و کاهش خطر سکته قلبی و مغزی کمک کند.
• به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها و ترکیبات ضدالتهابی، کفیر با استرس اکسیداتیو مبارزه می‌کند که یکی از دلایل اصلی بیماری‌های قلبی است.

با توجه به این فواید، کفیر می‌تواند یک نوشیدنی مفید برای حفظ سلامت قلب و کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی باشد.

فواید کفیر برای پوست و مو

کفیر سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها و پروبیوتیک‌ها است که به مقابله با استرس اکسیداتیو و کاهش التهاب پوست کمک می‌کنند.

ترکیبات ضدالتهابی موجود در کفیر می‌توانند قرمزی، التهاب و جوش‌های پوستی را کاهش داده و به بهبود مشکلاتی مانند آکنه، اگزما و پسوریازیس کمک کنند.

پروبیوتیک‌های کفیر می‌توانند میکروبیوم پوست را متعادل نگه داشته و از رشد باکتری‌های مضر روی سطح پوست جلوگیری کنند.

تأثیر مصرف و استفاده موضعی از کفیر برای پوست

مصرف خوراکی کفیر باعث تقویت روده و کاهش مشکلات گوارشی می‌شود که تأثیر مستقیمی بر سلامت پوست دارد.

استفاده موضعی از کفیر به عنوان ماسک صورت می‌تواند به آبرسانی، روشن‌کنندگی و کاهش لک‌های پوستی کمک کند.

اسید لاکتیک موجود در کفیر به عنوان یک لایه‌بردار طبیعی عمل کرده و باعث از بین رفتن سلول‌های مرده پوست و افزایش شفافیت آن می‌شود.

کفیر به دلیل داشتن پروتئین و ویتامین B به تقویت فولیکول‌های مو و کاهش ریزش مو کمک کرده و باعث نرمی و درخشندگی موها می‌شود.

نقش کفیر در کاهش وزن و کنترل قند خون

کفیر دارای پروتئین بالا و چربی‌های سالم است که باعث احساس سیری طولانی‌مدت می‌شود و از پرخوری جلوگیری می‌کند.

پروبیوتیک‌های موجود در کفیر به بهبود هضم و افزایش متابولیسم بدن کمک کرده و باعث سوزاندن کالری بیشتر می‌شوند.

کفیر با کاهش التهاب و بهبود عملکرد هورمون‌های مرتبط با گرسنگی مانند گرلین و لپتین می‌تواند اشتها را کنترل کرده و به کاهش وزن کمک کند.

کمک به تنظیم قند خون و جلوگیری از دیابت

کفیر به دلیل دارا بودن پروبیوتیک‌ها و ترکیبات ضدالتهابی می‌تواند حساسیت به انسولین را افزایش داده و قند خون را تنظیم کند.

مصرف منظم کفیر باعث کاهش سطح گلوکز خون و جلوگیری از نوسانات شدید قند خون می‌شود که در پیشگیری و کنترل دیابت نوع ۲ مؤثر است.

کفیر دارای کربوهیدرات‌های پیچیده و اسیدهای آلی است که باعث آزادسازی تدریجی قند در خون شده و از افزایش ناگهانی آن جلوگیری می‌کند.

ترکیبات زیست‌فعال موجود در کفیر به کاهش التهاب ناشی از قند خون بالا کمک کرده و از بروز مشکلات متابولیکی جلوگیری می‌کند.

با توجه به این فواید، گنجاندن کفیر در رژیم غذایی می‌تواند به مدیریت وزن، تنظیم قند خون و بهبود سلامت عمومی بدن کمک کند. علاوه بر کفیر، ماست نیز می‌تواند به تنظیم قند خون کمک کند و تأثیرات مثبتی بر کنترل دیابت داشته باشد.

جمع‌بندی

کفیر یکی از سالم‌ترین نوشیدنی‌های تخمیری است که با داشتن پروبیوتیک‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی، تأثیرات مثبتی بر سلامت بدن دارد. مصرف منظم کفیر می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش، تقویت سیستم ایمنی، سلامت قلب، استخوان‌ها و حتی زیبایی پوست و مو کمک کند. اگر به دنبال یک راه طبیعی برای بهبود سلامتی خود هستید، کفیر می‌تواند یک گزینه عالی باشد.

سوالات متداول

1. آیا کفیر همان ماست است؟ 

خیر، کفیر و ماست هر دو محصولات تخمیری هستند اما کفیر دارای طیف وسیع‌تری از پروبیوتیک‌ها و بافتی رقیق‌تر نسبت به ماست است.

2. کفیر برای چه افرادی مناسب نیست؟ 

افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند یا دارای مشکلات گوارشی خاصی هستند، باید قبل از مصرف کفیر با پزشک مشورت کنند.

3. آیا کفیر به کاهش وزن کمک می‌کند؟ 

بله، کفیر به دلیل داشتن پروتئین و پروبیوتیک‌ها می‌تواند احساس سیری را افزایش دهد و به کاهش وزن کمک کند.

4. آیا کفیر می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند؟ 

بله، کفیر می‌تواند با بهبود حساسیت به انسولین و تنظیم قند خون، به کنترل دیابت کمک کند.

5. آیا می‌توان کفیر را در خانه تهیه کرد؟ 

بله، با استفاده از دانه‌های کفیر و شیر، می‌توان کفیر خانگی را به‌راحتی تهیه کرد.